De oorsprong van 'de kat uit de boom kijken'
De uitdrukking 'de kat uit de boom kijken' is een veelgebruikte Nederlandse zegswijze. Het betekent dat iemand eerst rustig afwacht en de situatie observeert voordat hij of zij actie onderneemt. Maar waar komt deze uitdrukking eigenlijk vandaan? De oorsprong hiervan ligt in de dierenwereld. Katten staan bekend om hun voorzichtigheid en weten zich in veel situaties goed uit de problemen te houden door eerst de omgeving te bestuderen voordat ze iets doen. Van daaruit is deze uitdrukking in het dagelijks leven gaan worden toegepast.
De betekenis van de uitdrukking
In de praktijk wordt 'de kat uit de boom kijken' vaak gebruikt om te beschrijven dat iemand niet meteen handelt, maar eerst de situatie peilt. Denk bijvoorbeeld aan iemand die tijdens een vergadering niet als eerste zijn of haar mening geeft, maar eerst afwacht wat de anderen zeggen. Het is een eigenschap die zowel positief als negatief kan worden uitgelegd, afhankelijk van de context. Positief gezien kan het ergens op wijzen dat iemand voorzichtig en weloverwogen handelt. Negatief gezien kan het worden geïnterpreteerd als passief of besluiteloos gedrag.
Voorbeelden uit het dagelijks leven
Het kan helpen om de betekenis van deze uitdrukking verder te begrijpen door middel van praktische voorbeelden:
1. Tijdens een sollicitatiegesprek kan iemand ervoor kiezen om eerst rustig te luisteren naar wat de interviewer te zeggen heeft en pas daarna vragen te stellen. Dit is een voorbeeld van 'de kat uit de boom kijken'.
2. Bij het aangaan van een nieuwe vriendschap kan iemand wat terughoudend zijn en liever eerst de ander beter leren kennen voordat hij of zij zichzelf volledig openstelt. Ook dit type gedrag wordt vaak in verband gebracht met deze uitdrukking.
Waarom gebruiken mensen deze uitdrukking?
De reden dat deze uitdrukking zo vaak gebruikt wordt, is dat het gedrag dat ermee wordt beschreven in veel situaties voorkomt. Iedereen kent wel iemand die liever eerst afwacht voordat hij of zij actie onderneemt, of misschien herken je het gedrag zelfs bij jezelf. Deze wachtende houding is van alle tijden en culturen, wat betekent dat deze zegswijze waarschijnlijk nooit uit ons taalgebruik zal verdwijnen.
Andere spreekwoorden die lijken op 'de kat uit de boom kijken'
Er zijn ook andere Nederlandse spreekwoorden en uitdrukkingen die een soortgelijke betekenis hebben. Zo kun je denken aan: 'eerst het water peilen voordat je springt' of 'beter laat dan nooit'. Hoewel deze uitdrukkingen niet exact hetzelfde betekenen, hebben ze zeker raakvlakken met 'de kat uit de boom kijken'. Ze beschrijven allemaal een voorzichtige en afwachtende houding.
